శతకసౌరభాలు -9 పురుషోత్తమ కవి శ్రీకాకుళ ఆంథ్రనాయక శతకము-6

శతకసౌరభాలు -9

               కాసుల పురుషోత్తమ కవి     

 శ్రీకాకుళ ఆంథ్రనాయక శతకము-6

              

                                                శ్రీకృష్ణదేవరాయలు శ్రీకాకుళాంధ్ర  మహావిష్ణువుకు నిత్య నైవేద్యాలు , ఉత్సవాలు నిరాటంకంగా జరగడానికి కొండపల్లి సీమ , దేవరకోట లోని యార్లగడ్డ ,మేడూరి స్ధలం లోని లంకపల్లి ,కంబాలదొడ్డి , కొండవీటి సీమ లోని పెదగాడి పట్టు , వినుకొండ సీమ లోని కారుమంచి సమర్పించినట్లు  శాసనప్రమామం . ఈ శాసనం ఆలయ తూర్పుగోడ కు  అమర్చబడి ఉంది. (South Indian Inscriptions – 4^th  Vol.)

శ్రీకృష్ణదేవరాయలు వేయించిన శాసనము 

                                           

                                              కఠిన స్తనంబుల ఘట్టించి దట్టించి

జడలచే మోది నున్దొడల నదిమి
పలుగంట్లు చేసి గోరుల నాటి దొమ్మిగా

యువతీ  సహస్రంబు లుపరతాది
బంధనంబుల నిన్నుఁ బైకొని తమి రేచి

రమియింప నిదురింప రాక నాఁటి
బడలిక దీర నాపఁగ రాని సుఖనిద్ర

బవళించియున్నట్టి భావ మిచటఁ

దోఁచుచున్నది సంఫుల్లతోయజాక్ష!

మేల్‌ బళా! యింత జా గేమి మేలుకొనవె!
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ !దాక్షిణ్యభావ !

                                       హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!                              46

                     ఆంధ్రదేవా ! రాత్రంతా యువతీ సహస్రము ఉపరతాది బంధనాల తో నిన్ను పైన వేసుకొని కోరికతో  క్రీడింప  అలసి పోయి నిద్రలేక , ఇప్పుడు సుఖనిద్ర పోతున్న ట్లున్నావు . లేకపోతే  మేలుకొని , నీ భక్తులను ఏలుకోవడానికి ఇంత ఆలస్యం ఎందుకు చేస్తావు స్వామీ !

నీ బొడ్డుదమ్మి లోనికిఁ జొచ్చి చూచిన

నలువకు నీలోఁతు దెలియకున్నె?
బహుసహస్రాంగనా గృహముల నినుఁ గన్న

మునిరాజు నీమాయఁ గనకయున్నె?
నీ విశ్వరూప మెన్నికఁ జేసి పొడఁగన్న

నరుఁడు నీయురువు దా నెఱుఁగకున్నె?
తన మనఃపీఠి ని న్ననిశ మారాధించు

హరుఁడు భవత్తత్త్వం బరయకున్నె?

గరువ మేటికి నీ మర్మ మెఱుఁగ రనుచుఁ

దెలిసినమహాత్ములకు నైనఁ దెలియకున్నె
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

    హత విమతజీవ  ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!                       

                                                                 

                  ఆంధ్రదేవా ! విష్ణుమాయ నెవరూ ఎఱుంగలేరు అని చెపుతూ ఉంటారు. కాని తెలసుకున్న మహాత్ములకు సమస్తము బోధ  పడుతూనే ఉంది కదా  !  నీ తత్త్వము నెవ్వరూ తెలుసు కోలేరనే గర్వమెందుకు స్వామీ  ! నీ నాభి కమలము లోనికి ప్రవేశించిన బ్రహ్మదేవునకు నీ లోతు తెలియదా !  ఒకేమారు వేల మంది గోపికల ఇండ్ల లో నిన్ను దర్శించిన మునిశ్రేష్టుడైన నారదునకు నీ తత్త్వం బోధపడేవుంటుంది కదా !  కురుక్షేత్ర రంగం లో నీ విశ్వరూపాన్ని అడిగి మరీ దర్శించిన అర్జునునకు  నీ అసలు రూపము తెలియకుండా ఉంటుందా ! తన హృదయపీఠం లో నిన్ను నిలుపు కొని  ఎల్లవేళ లా పూజించే ఆ శంకరునకు  నీ తత్త్వం  తెలుసు కదా !

పురుషాకృతిగ నిన్ను గురుతుఁ బట్టఁగ రాదు

స్త్రీమూర్తి వనుచును జెప్ప రాదు
పరఁగ నపుంసకభావ మెన్నఁగ రాదు

రూపంబు గల్గు టెఱుంగ రాదు
గుణవంతుఁడ వ టంచు గణుతింపఁగా రాదు

మర్యాద దెలియ నేమతికి రాదు
కులజుఁడ వనుచు నిక్కువముఁ జెప్పఁగ రాదు

స్థల మెక్కడనొ కాని తెలియరాదు

వస్తునిర్దేశ మొనరింప వశము గాని

నిన్ను వర్ణింపరా దయా నిశ్చితముగ
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

                                      హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!                                 48

                                                   శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!      నీ రూపమెలాంటిదో నిక్కచ్చి గా ఎవరికీ తెలీదు. నీవు పురుషుడవో , స్త్రీ మూర్తి వో    చెప్పలేను .   నపుంసకరూపమని చెప్పరాదు. అసలు నీ రూపమెటువంటి దో తెలియడం లేదు. నీవు బుద్ధి మంతుడవని కొనియాడలేను. పోనీ అసలు రూపం తెలుసు కుందామంటే ఎవ్వరికీ సాథ్యం కావడం లేదు . అసలు నది ఏ కులమో , నివాస ప్రాంత మేదో  కూడ   తెలియడం లేదు. వస్తు నిర్ధేశమే చేయజాలని నిన్ను వర్ణించడం ఏ విధం గా సాథ్యమౌతుంది స్వామీ ! ఏ వస్తువైనా ఒక విధమైన రూపం లో ఉంటుందని చెప్పవచ్చు కాని నిన్ను ఏ విధం గా వర్ణించాలి స్వామీ !                      

నమ్ముదు రేరీతి నారదు నాత్మజు

మానిని జేసిన మాయవానిఁ?
దలఁతు రేరీతి నల్‌దలల దయ్యము నోలి

బొడ్డుదమ్మినిఁ గన్న పురుషమణిని?
భూషింతు రే రీతి పుష్పబాణవిరోధి

విషయ భ్రమితుఁ జేయు వేసగాని?
భాషింతు రేరీతి బ్రహ్మాది మశకప

ర్యంతంబు గలిగిన వింతవాని?

ని న్నెఱిఁ గెఱింగి యందఱు సన్నుతింతు

రెవ్వరికి నీవు కావలె నెంచి చూడ?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

                             హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!               49

                                                స్వామీ ! నిన్ను తెలుసుకున్న వారు  నిన్ను చేరుతారు పొగుడుతారు కాని మిగిలిన వారికి నీతో పని  లేదు కదా  ! ఆత్మజ్ఞాని యైన నారదముని నే స్త్రీ గా మార్చి వేసిన మాయగాడివి కదా నీవు. నాలుగు తలల దైవమైన  బ్రహ్మదేవుణ్ణే నీ నాభి కమలం నుండి పుట్టించి పురుష శ్రేష్టుడవు కదా నువ్వు. మన్మధుని బూడిద చేసిన పరమశివుని యంతటి వాణ్ణి విషయ భ్రమితుని చేసిన వేషగాడివైన నిన్ను ఎవరు నమ్ముతారు చెప్పు. దోమ నుండి బ్రహ్మండ పర్యంతము వ్యాపించి ఉండెడి వింతవానిని  ఏ విధం గా స్తుతించాలి. నిన్ను తెలుసుకున్నవారే నిన్ను స్తుతిస్తారు  కాని మిగిలిన వారికి నీవేమిటో తెలియదు కదా. !

రాయల వారు  ఆముక్తమాల్యద  కావ్యానికి శ్రీకారం చుట్టిన

ఆముక్తమాల్యదా మండపం .

                                               ఎక్కడ నీకన్న దిక్కు లేనట్ల ని

న్నర్చింతు రబ్జగర్భాది సురలు
మఱి యెందు గతి లేనిమాడ్కి మహామును

ల్నీయందె లక్ష్యము ల్నిలుపు కొందు
రిలఁ దరణోపాయ మెందున లేనట్లు

సజ్జనుల్‌ నీకథల్‌ చదువుకొండ్రు
పగతుర మెయ్యెడ బ్రతికెద మన్నట్లు

దునిసిరి నీచేత దనుజు లెల్ల

దత్త్వ మరసిన శుద్ధబుద్ధస్వరూప

మింత యధికార మెన్నటి దేమి చెపుమ
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

                                    హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!                     50

                                                             శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!     లోకం లో ఇంకా ఇతర దేవుళ్ళు ఎవ్వరూ లేనట్లు బ్రహ్మా తో సహా సమస్త దేవత లు నిన్నే  పూజిస్తూ ఉంటారు. మరి ఎవ్వరూ గతి లేనట్లు మహర్షులందరూ  నిన్నే తమ మనస్సు లో నిల్పుకొని థ్యానిస్తూ ఉంటారు . ఈ భూమి మీద మరొక ముక్తి మార్గం లేనట్లు సజ్జనులందరూ  నీ కథ లే చదువు కొంటుంటారు. నీ శత్రువులమైన మేము   ఇంకా ఎక్కడ బ్రతుకుతామన్నట్లు  రాక్షసులందరూ నీ చేతిలోనే మరణించారు. నీ తత్త్వం తెలుసు కుంటే నీవొక శుద్దబుద్ధావతారానివి. మరి నీకు ఇంతటి అధికారం  ఏవిధం గా లభించిందో అర్దం కావడం లేదు . 

     

                                        ఆడించెదవు బొమ్మలాటవాఁడును బోలె

సర్వచరాచరజంతువులను
కనుకట్టు గట్టెదు గారడీఁడును బోలె

మిథ్యాప్రపంచంబు తథ్యముగను
వేర్వేఱఁ దోఁతువు వేషధారియుఁ బోలెఁ

బహువిధదేవతాభద్రకళలఁ
దెలివి మాన్పుదువు జక్కులవాని చందానఁ

బ్రజల సంపద్రంగవల్లిఁ జేర్చి

యిట్టివే కద నీవిద్య లెన్ని యైన

నింక నేమిట ఘనుఁడవో యెఱుఁగరాదు
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!   51

                       స్వామీ ! సమస్తమైన చరాచరప్రకృతిని తోలుబొమ్మలాడించే వాడి లాగా ఆడిస్తావు. మిథ్యా జగత్తు నంతటిని గారడీవాని వలే  తథ్యమైన దానివలే కన్పింపచేస్తావు. వేషాలు వేసే వాడి వలే  వివిధ దేవతా రూపాలతో వేరు వేరు గా కన్పిస్తూ ఉంటావు. ప్రజలనందరిని సంపద అనే ముగ్గులోకి చేర్చి మాంత్రికుని వలే వివేక హీనుల్ని  చేసి ఆడిస్తావు. నీ విద్యలన్నీ ఇలాగే  మోసపూరితాలు. ఇవి కాక ఇంకా నీకెటువంటి విద్యలొచ్చో మాకు తెలియదు కదా !

కూరిమి నల తంతెగొట్టు సన్న్యాసితో

ముచ్చటించెద వేమి పుణ్యమూర్తి
సాటిగా వెలిగొండ వీటి జంగముచెల్మిఁ

బచరింతు వేనాఁటి బాంధవుండు
వెలి పాపపాన్పుపై వేడ్కతోఁ బవళింతు

వది యేమి భోగిభోగాంతరంబు
పొరుగిండ్ల కేప్రొద్దుఁ బో రాఁ దలఁచు నింతిఁ

బాయకుండెద వేమి భాగ్యలక్ష్మి

మంచి సహవాసములు గల్గె నెంచి చూడ

నీకె తగు నట్టివారితో నెనరు నెఱప
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!  52

                        శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!   మహతి యనే వీణ తీగె ను మీటుకుంటూ తిరిగే సన్న్యాసి ఆ  నారదుని తో ఎంతో అభిమానం తో  ఎప్పుడూ ఏఏవో ముచ్చట లాడు తూనే ఉంటావు. ఆయన చేసిన పుణ్య విశేషమేమిటి స్వామీ ? వెండికొండ మీద నివసించే జంగమయ్య తో స్నేహం చేస్తావు. అతనేమైనా నీకు పాత చుట్టమా ? తెల్లని శేషపాన్పు మీద విలాసం గా శయనిస్తావు . అదేమైనా  నీకు విశేషభోగమా స్వామీ ?

 ఎవరి ఇంటా నిలవకుండా ఎంతసేపు  పొరుగు ఇళ్ళ కు రాకపోకలు సాగిస్తూ ఉంటుంది నీ ఇల్లాలైన  లక్ష్మీదేవి. అయినా ఆమెను  నీవు వక్షస్ధల మందు నిలుపు కొని మరీ ఏలుకొంటున్నావు. ఆలోచిస్తుంటే ఎంత మంచి స్నేహాలయ్యా నీవి. ఇటువంటి వారితో  స్నేహం చేయడం నీకే తగింది ప్రభూ.

                                         అఖిలపోషకుఁడ వ న్నాఖ్య మాత్రమె కాని

కర్తవు నీవె భోక్తవును నీవె
యక్షరుండ వను ప్రఖ్యాతి మాత్రమె కాని

చర్చింప వేఱొండు సాక్షి గలఁడె
సుగుణాబ్ధి వని నిన్ను స్తుతి యొనర్చుటె కాని

నిర్గుణుం డెవ్వఁడు నీకు మించ
విశ్వాత్ముఁడ వటంచు వినుతించుటయే కాని

చొచ్చి ని న్నెవ్వఁడు చూచినాఁడు

వినుకలులె గాని నిన్ను నీ విశ్వములను

మొద లెఱుంగుదురే నిజంబునకుఁ జెపుమ
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ  ! దాక్షిణ్యభావ !

హత విమతజీవ ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!  53

                             ఆంధ్రదేవా !   సమస్త పోషకుడవనే  పేరే కాని  కర్తవు , భోక్తవు కూడ నీవే కదా ! సృష్టించే వాడివి. అనుభవించేవాడివి నీవే కదా !  నీకు అక్షరుండవు  అనగా నాశము లేని వాడవు అనే ప్రఖ్యాతే గాని దాని కేమీ సాక్ష్యము లేదు కదా !  నీవు సర్వ సద్గుణ సంపన్నుడవని పొగడటమే కాని నిన్ను మించిన నిర్గుణుడు ఎవరు !  విశ్వరూపుడవని నిన్ను స్తుతించడమే కాని నీలో ప్రవేశించి గమనించిన దెవరు ! నీ గురించి , నీవు సృష్టించిన ఈ సమస్త లోకాన్ని గురించి వారు వీరు చెపుతున్న, చెప్పుకుంటున్న మాటలే కాని అసలు నిజమేమిటో  ఎవరికీ తెలియదు కదా స్వామీ !

                                         ఒక గుణంబున నీవె సకల ప్రపంచంబుఁ

గల్పించితి వభూతకల్పనముగ
వేఱొకగుణముచే విశ్వవిశ్వప్రాణ

రక్షణం బొనరింతు వక్షయముగ
మఱి యొండు గుణముచే మండలంబులు గూడఁ

జెఱపివేయుదువు నిశ్శేషముగను
నిర్గుణంబున నీవె నిరవకాశంబుగాఁ

బట్టక యుందువు బయలు మెఱసి

గుణ మొకటి గాదు తెలిసినగుణము లేదు

చేరి నినుఁ గొల్వరాదు వచింపరాదు
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ ! దాక్షిణ్యభావ !

హత విమతజీవ  ! శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!   54

                                శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ !    ఈ సృష్టి లో సమస్తము నీవే.  నీవే సత్త్వగుణం చేత ఈ సమస్త ప్రపంచాన్ని  అశాశ్వతమైన దానినిగా  సృష్టిస్తావు. రజోగుణం తో ఈ సృష్టించబడిన సకల జీవులను  నీవే పోషిస్తున్నావు.  తమో గుణం చేత సూర్య చంద్రులతో సహా సమస్త సృష్టి ని  నీవే నిశ్శేషం గా నాశనం చేస్తావు. ఇంత చేసి కూడ నీవు నిర్గుణుండవై సమస్త వ్యాపకత్వాన్ని పొంది వీటన్నింటికి వెలుపల  నూత్న వెలుగుతో ప్రకాశిస్తూ ఉంటావు. నీవు సర్వగుణ సంపన్నుడవు కాని  మాకు తెలిసిన గుణము ఒక్కటి లేదు. నిన్ను చేరి పూజించనూ లేము . శ్లాఘించనూ లేము. చెప్పుటకు సాథ్యమూ కాదు ఏమిటిది మహానుభావా  !

జీవిని జీవి భక్షింపఁ జేసితి వింతె

కొని పెట్టినావె చేతనుల కెల్లఁ?
జేసినంత భుజింపఁ జేసినా వింతె కా

కెక్కువ లెవ్వరి కిచ్చినావు?

కర్మసూత్రంబునఁ గట్టి త్రిప్పెదవు గా

కిచ్చ నొక్కనిఁ బోవనిచ్చినావె?
వెసంబృథక్ప్రకృతుల వేఱుఁబెట్టితివి గా

కందఱి కైకమత్య మిడినావె?

తెలిసె నీరక్షకత్వంబు దేవదేవ!

వేఱె గతి లేక నిన్ను సేవింప వలసె?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ  దాక్షిణ్యభావ

హత విమతజీవ  శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ!  55

                                              ఆంధ్రదేవా !    నీవు జీవరాశిని పోషించింది ఏముంది ? ఒక జీవిని మరొక జీవికి ఆహారం చేశావు కాని ప్రాణులకు నీవేమీ కొని పెట్టి పోషించలేదు కదా ?  ఎవరి శ్రమకు తగ్గట్టు వాడికి తిండి లభించేట్టు చేశావు కాని అంతకు మించి ఎవరికి ఏమి ఎక్కువ ఇచ్చావు చెప్పు ?  వాడు పూర్వ జన్మ లో చేసిన పాపపుణ్యాలను బట్టి కర్మ సూత్రం తో వారిని పట్టి ఆడించావు తప్పితే ఒక్కడినైనా వాడి ఇష్టమొచ్చినట్లు వాడిని బ్రతకనిచ్చావా ? ప్రాణులందరికి రకరకాలైన ప్రవర్తనలు కల్పించి వారినందరిని వేరు వేరు గా  చేశావు కాని అందరినీ   ఐకమత్యం తో బ్రతికేటట్లు చేసావా ? లేదే. దేవా. నీ రక్షణత్వ మేమిటో దీని మూలంగానే తెలుస్తోంది . అయినా  వేరే  గతి లేక నిన్ను  సేవిస్తున్నాము స్వామీ !

                                                                       ఏడవ భాగం త్వరలో   -----

                                

*****************************************************